نقش مُحرّمات یا قلمدانی
فرهنگ غنی ایران پر از رمز و راز و افسانه های پر نقش و نگار است که در طول زمان این نقوش به روی فرش ها نقش بسته اند. یکی از قدیمی ترین این نقوش طرح محُرّمات است .
فرهنگ غنی ایران پر از رمز و راز و افسانه های پر نقش و نگار است که در طول زمان این نقوش به روی فرش ها نقش بسته اند. یکی از قدیمی ترین این نقوش طرح محُرّمات است .
اولین ها،همیشه مهم ترین و هیجان انگیزترین اتفاقات هستند.اولین عشق،اولین روز مدرسه،اولین روزکاری،اولین تجربه،اولین شعری که سروده شد،اولین قصه ای که تعریف شد،اولین نقشی که فرش شد.
تا به حال به اولین نقش فرش فکر کرده اید؟
امروز می خواهیم از نقشی که، طبق اسناد و مدارک موجود، شاید اولین نقش فرش ایرانی باشد صحبت کنیم.
طبق شواهد و اسنادی که از بررسی نقش مایه های ایران باستان و کشورهای اطراف به دست آمده است نقش محرمات، قدیمی ترین نقش ایرانی است.برخی از این شواهد عبارتند از:
اگر علاقه مند به نفوش فرش ایرانی هستید پیشنهاد می شود مقالات طرح و نقش خشتی فرش ، نقش افشان و نقش شکارگاه فرش را مطالعه فرمایید.
گفتیم که نقش محرمات یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین نقوش فرش است که از سده ی 4 هجری تا به امروز برای ما به میراث مانده است. این قدمت طولانی باعث به وجود آمدن مواردی از ابهام در رابطه با این نقش شده است. علت نام گذاری این نقش یکی از آن ابهامات است. ما دو فرضیه ی موجود را نقل می کنیم و در نهایت انتخاب شماست که کدام یک را پیشینه ی این نام بدانید.
فرض اول بر اساس شکل نوشتاری این واژه “محرمات” است.در این مورد بیان می شود که “محرمات” با “محرم” که ماه اول هجری قمری بر اساس تقویم مسلمانان است و علت نام گذاری آن پارچه های سبز و سیاه رنگی است که در این ماه برای تزئینات استفاده می شود.
فرض دوم بر اساس شبهات واژه ی “محرمات ” به واژه ی “مهرمت” است با تلفظ “مهر” که در زبان ساسانی به معنای دعا است و هیچ ارتباطی با کلمه ی محرم ندارد.واژه ی مهر هنوز هم در ناحیه ی مازندران ایران باقی مانده است.
عتابی و الیجه دو نام دیگری است که در کشمیر به این نقوش محرمات گفته می شود.
با توجه به قدمت این نقش و مربوط بودن آن به دوران پیش از هخامنشیان و نبود اسلام در آن زمان فرض دوم صحیح تر است اما اگر بخواهیم دگرگونی هنر را پس از حمله ی اعراب درنظر بگیریم این امکان وجود دارد که برای برداشته شدن منع و ممنوعیت از این طرح یا اسلامی کردن آن یک اسم اسلامی تحت عنوان “محرمات” جایگزین شده است.
نقش محرمات، یکی از قدیمی ترین نقوش ایرانی ست که قدمت آن حتی به قبل از دوره ی هخامنشیان باز می گردد.به نقش محرمات که در برخی از مناطق به آن قلمدانی نیز می گویند. از همان زمان تا کنون این طرح روی پارچه های دستبافت گره دار و ترمه ها نقش می بندد. قلمدانی یکی از نقوشی است که شناخت و تمیز (تشخیص) آن بسیار ساده است.
نقش محرمات نقش بسیار ساده ای است که در آن متن فرش به نوارهای باریکی تقسیم شده است. نوارها می توانند راست یا مورب باشند. در قالی های محرمات، متن فرش در جهت طولی به نوارهایی با رنگ های متنوع با نقوش ظریف پر می شود.فرش های مزین به نقوش محرمات از فاصله دور،راه راه به نظر می رسند.
انواع نقش محرمات عبارتنداز :
و محرمات باریک که توسط ایل قشقایی،کردستان ،فرهان ،آذربایجان و شوروی بافته می شوند.
برای طرفداران نقوش منحصر به فرد محرمات یکی از بهترین گزینه ها است.نقش محرمات به علت نداشتن ترنج مرکزی، تمرکز را به یک نقطه عطف نمی کند و سالن شما را بزرگتر و دلبازتر نشان می دهد.
نقش محرمات امروزه، هم در فرش های ماشینی و هم در فرش های دستبافت و گلیم متداول است.
نقش های محرماتی که بر روی فرش های ماشینی نقش می بندد کمی مدرن تر و امروزی تر هستند اما طرح محرمات های دستباف (قالی ،گلیم و گبه) اصالت خود را کماکان حفظ کرده اند.
هر نقش فرش ایرانی، بخشی از هویت ملی ما است، امیدواریم در حفظ این هویت و فرهنگ بتوانیم موثر باشیم.
سه تخته فرش نه متری زیبا قسطی میخوام