طرح قابی یا همان خشتی یکی از طرح‌های قدیمی و رایج در فرش است. این طرح در واقع یکی از انواع طرح‌های درختی است که متشکل از قاب‌های در کنار هم هستند و هر کدام از این قاب‌ها داستانی را روایت می‌کنند. طرح و نقش خشتی فرش یکی از طرح‌های قدیمی و رایج در فرش است.طرح خشتی یکی از متنوع ترین و خاص پسندترین نقوش ایرانی است.
نقش خشتی، یکی دیگر از نقوش اصیل ایرانی است که توانسته است از گذشته تاکنون جایگاه ویژه ی خود را در هنر فرش بافی ایرانی حفظ کند.
در این مقاله ما با بررسی ویژگی های نقش خشتی فرش و جایگاه آن در دکوراسیون امروزی به بررسی دوتا از با ارزش ترین فرش های بافته شده در این نقش خشتی می پردازیم.
در بسیاری از فرش های دستبافت قدیمی ایرانی مثل بافته های بلوچی ،ترکمنی ،سیستانی ،کردی و لری تعداد زیادی خشت یا قاب دیده می شود که متن فرش را پوشانده است. به این دسته از نقوش ، قابقابی، خشتی ،قاب خشتی ،کتیبه ای ،ترنج بندی می گویند.
بیشترین و متداول ترین قاب مورد استفاده در طرح های قاب قابی ،شکل مستطیل است و به تشبیه پیشینیان هر قاب از نقش فرش مانند یک خشت (آجر) است که در نهایت از مجموع این خشت ها کل نقش فرش ساخته می شود. از جهت این تشابه به نقوش قاب قابی، خشتی یا قاب خشتی هم می گویند.
طرح خشتی در گذشته بیشتر در فرش‌های دستبافت استفاده می‌شد اما رفته رفته این طرح در فرش‌های ماشینی هم دیده شد و مورد استقبال قرار گرفت. چرا که دارای نقش و نگارهای منحصر به فرد و تنوع بالایی است. در ادامه توضیحات بیشتری در مورد ویژگی‌های این طرح خواهیم داد. برای آشنایی بیشتر با طرح خشتی تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
اصطلاح خشت برگرفته از خشت‌های رایج در ساختمان‌های قدیمی است. خشت‌ها در ابعاد و ضخامت‌های مختلفی به صورت مکعب تولید می‌شوند. قالب‌هایی که به صورت منظم با چینشی یکسان کنار هم قرار می‌گیرند و نمایی دلنشین را ایجاد می‌کند.
همانطور که پیشتر در مقاله ی “نقوش لچک و ترنج” توضیح دادیم، در فرهنگ قالی بافی ایرانیان هر قاب یا کتیبه در فرش ایرانی،نمادی از یک حوض و یا یک باغچه است.گفته می شود که نقوش قابقابی از تکامل طرح لچک و ترنج به مرور زمان حاصل شده است و یک ترنج یا حوض مرکزی و چهار لچک یا حوض های کناری به تدریج زیاد شده اند و طرح خشتی را تشکیل داده اند.
نقوش قاب خشتی در منطقه ی بختیار چنان رایج است که می توان این منطقه را منشا بافته شدن این نقوش دانست.
امروزه نقوش خشتی با تقلید از منطقه ی بختیار در تبریز ،قم و بیرجند نیز بافته می شوند.
گفتیم که هر خشت یا هر قاب نشانه ای از یک حوض یا یک باغ مقدس است از این رو درون هر قاب با یک یا چند اِلمان مقدس یا با ارزش جای گرفته و بافته می شود.
بنابراین می توان نقوش خشتی را باغ های مقدس پر از نماد عناصر مقدس برای نیاکان و پیشینیان دانست و هر یک از این فرش ها را به صورت جداگانه به عنوان مجموعه ای از سمبل های ارزشمند بررسی تاریخی کرد. از ویژگی ها و مشخصات طرح خشتی فرش می توان به چند مورد زیر اشاره کرد:
معروف ترین طرح های قاب خشتی،قاب بختیاری و قاب قرآنی هستند.
طرح خشتی در فرش های ماشینی و دستباف طوری ست که هر خانه از متن فرش با خشت مجاور خود متفاوت است.
از بیشترین اِلمان هایی که درون قاب این کتبه ها نقش می بندند می توان به گل ،بته،سرو، مرغ ، شکار ،گلدان و … اشاره کرد که هر کدام از این نماد ها معنا و ارزش اسطوره ای در تاریخ ایران باستان دارند.
نقش قاب خشتی یکی از خاص پسندترین نقوش در دکوراسیون است و ممکن است باب سلیقه ی همگان نباشد.
انواع فرش های خشتی امروزه در همه ی سبک های اصیل ، مدرن ،وینتیج و … تولید می شوند تا شما بتوانید نقش مورد علاقه ی خود را در سبک مورد علاقه ی خود داشته باشید.
اگر به چیدمان های نئوکلاسیک یا مدرن علاقه دارید پیشنهاد ما به شما استفاده از فرش های خشتی وینتیج شده است.
اما فرش های خشتی با رنگ بندی و طرح اصیل نیز زیبایی منحصر به فرد خود را دارند. پیشنهاد ما به شما در چیدمان با فرش های خشتی اصیل،انتخاب فرش هایی با تراکم مناسب می باشد که ظرافت و وضوح نقوش و جزئیات فرش مشخص باشد.انتخاب دقیق سایز فرش نیز یکی از نکاتی است که باید به آن توجه ویژه کنید زیرا اگر فرش شما بیش از حد بزرگ باشد و مبلمان به روی فرش قرار بگیرند فضا به شدت دلگیر و کوچک می شود.
برای انتخاب مبلمان منطبق با نقوش خشتی، از انتخاب پارچه های طرح دار و شلوغ دوری کنید و به دنبال مبلمانی با رنگ بندی ساده و خنثی باشید تا فرش شما بتواند در نقطه ی عطف دکوراسیون جلوه گری کند.
در درون این قاب‌ها نقش و نگارهای متفاوت وجود دارد که برخی از آنها به صورت منظم و برخی دیگر به صورت پراکنده در طرح فرش بافته می‌شوند.
از رایج‌ترین و معروف‌ترین قاب‌های فرش طرح خشتی می‌توان به قاب قرآنی، قاب اسلیمی و قاب بختیاری اشاره کرد.
فرش طرح خشتی، ظاهری کاملا سنتی و اصیل دارد به همین دلیل برای دکوراسیون‌های کلاسیک بسیار مناسب است. برخی از طرح‌های خشتی به صورت مدرن طراحی شده‌اند و برای دکوراسیون‌های جدیدتر متناسب هستند. برای چیدمان و دکوراسیون خانه پیشنهاد می کنیم فرش‌های خشتی به دلیل ظاهر سنتی که دارند را مبلمان سلطنتی ست کنید.
اگر از فرش طرح خشتی در دکوراسیون مدرن استفاده کنید در واقع اصالت ایرانی را به دکوراسیون خانه‌تان اضافه کردید. حتی میتوانید از قالیچه‌های کوچک یا گلیم‌های با طرح خشتی در دکوراسیون مدرن استفاده کرده و هارمونی جالبی را ایجاد نمایید.
معمولا طرح خشتی برای آشپزخانه نیز به علت نقش و نگار شلوغی که دارد بسیار مناسب است. زیرا آشپزخانه محلی است که ممکن است مواد غذایی روی فرش ریخته شود؛ بنابراین هرچقدر که فرش آشپزخانه شلوغ‌تر و تیره‌تر باشد، آلودگی روی آن کمتر دیده می‌شود.
لازم به ذکر است که با فرش‌های طرح خشتی به دلیل شلوغ بودن نقش و نگار روی آن، بهتر است از مبلمان ساده استفاده کنید.
فرش خشتی شاهنامه یکی از میراث ارزشمند تاریخ و فرهنگ ایرانی است. این فرش با هوش و ذکاوت بافنده ی خود در 25 خشت بافته شده است و در هر قاب خود یک تصویر از یکی از مهم ترین لحظات زندگانی رستم، پهلوان اسطوری ایرانی و یکی از قهرمانان شاهنامه را روایت می کند.
این شاهکار دستبافته ی مردم تبریز در سال های 1220 -1224 با ابعاد ۴۲۵*۳۶۵ سانتی متر (تقریباً 15.5 متر) در 60 رج با پشم و ابریشم بافته شده است.فرش شاهنامه از 25 خشت بافته شده است و اگر از ابتدا تا انتها و به ترتیب به این خشت ها بنگریم زندگی نامه ی رستم را از زمان رام کردن رخش تا مرگ وی خواهیم دید.
این فرش اعجاب انگیز به همراه صدها فرش بی همتا دیگر در “موزه ی ملی فرش” نگهداری می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر از موزه ی ملی فرش و دیدن تصاویر بیشتر می توانید ،مقاله ی موزه ی ملی فرش ایران در بخش اخبار و مقالات را مطالعه کنید.
برای اطلاعات بیشتر در این باره می توانید مقاله ی “فرش شاهنامه و قصه هفت خان رستم” را مطالعه کنید.
اگر انتخاب شما برای دکوراسیون فرش با نقش خشتی است،میتوانید فرش خشتی مورد علاقه ی خود را در هر سبک و رنگی در بین مجموعه های دستبافت یا فرش ماشینی فرش بهشتی پیدا کنید.
فرش بهشتی تولید کننده انواع فرش‌های ماشینی و دستبافت با طرح و نقش منحصر به فرد است. برای خرید طرح خشتی میتوانید از کلکسیون تبریز و نارسیس فرش بهشتی انتخاب نمایید.
در ضمن اگر انتخاب شما برای دکوراسیون خانه فرش طرح خشتی است،می توانید برای خرید و اطلاع از قیمت فرش خشتی به شعب فرش بهشتی مراجعه کنید و یا با شماره 02141173 تماس گیرید.در ضمن شما به راحتی می توانید فرش مورد علاقه ی خود را در هر سبک و رنگی در بین مجموعه های دستبافت یا فرش ماشینی در فروشگاه آنلاین فرش بهشتی پیدا کنید.
نظرات شما