مراقبت و نگهداری از ریشه های فرش بسیار مهم و ضروری است. نگهداری اصولی و صحیح ریشه باعث جلوگیری از کثیف شدن، پوسیدگی و کنده شدن ریشه ی فرش می شود و طول عمر فرش شما را افزایش می دهد. با ما همراه باشید تا ساده ترین ترفندهای مراقبت از ریشه را باهم ببینیم.
شاید در نگاه اول حضور ریشه در فرش بی اهمیت حتی مزاحم تلقی شود اما جالب است بدانید نه تنها وجود ریشه بی اهمیت نیست، بلکه ریشه مهمترین محافظ فرش است. در ادامه مطلب چیستی ریشه ی فرش، علل اهميت و روش های نگهداری ریشه ی فرش را شرح می دهیم.
ریشه ی فرش را در فرش های تکمیل شده می توان به صورت نخ هایی بیرون زده از فرش دید.
در روش سنتی بافت فرش دستبافت ،روی قالی چله کشی شده انجام می شود و پس از اتمام بافت ، فرش را از روی دار می بُرند. در واقع ریشه ی فرش همان نخ تار یا چله است که از روی دار بریده شده و برای مقاومت بیشتر “ریشه زنی” شده است.
برای اطلاعات بیشتر توصیه می شود مقاله ی ” ساختار فرش و انواع تراکم فرش ماشینی” را مطالعه کنید.
پس از بافته شدن فرش در مرحله ی تکمیل ، ریشه زنی انجام می شود. در فرش های دستبافت این عمل بعد از پایین آوردن فرش از روی دار قالی انجام می شود.
ریشه ی فرش دستبافت در واقع همان نخ تار بریده شده از دار است که طی مراحلی به استحکام بیشتر می رسد.
در فرش های ماشینی ریشه زنی در مرحله ی آهار و تکمیل یا به صورت دستی ریشه دوزی می شود و یا باکمک دستگاه مخصوص ریشه زنی صورت می گیرد.
برای اطلاعات بیشتر توصیه می شود مقاله ی ” مراحل تولید فرش ماشینی ” را مطالعه کنید.
ریشه زنی به منظور باز نشدن بافت تار و پود فرش و افزایش استحکام فرش می شود. اگر عمل ریشه زنی صورت نگیرد ساختار فرش خیلی سریع در اثر پاخوردن و اصطکاک ناشی از پاخوردگی آسیب می بیند. برای اینکه تصویر بهتری از آسیب رسیدن به ساختار فرش داشته باشید، لباس کاموایی را تصور کنید که نخ کش شده است.
همانطور که پیش تر گفته شد، ریشه های فرش کمک به حفظ ساختار فرش می کنند. پس در نتیجه آسیب دیدن ریشه، موجب آسیب پذیر شدن فرش می شود. آسیب به ریشه برابر با مقدمه ای برای از بین رفتن ساختار فرش است.
با وجود اینکه خود ریشه فرش مسئول محافظت از ساختار فرش است ولی آسیب پذیرترین بخش فرش هم محسوب می شود و در صورت عدم نگهداری صحیح خیلی سریع تر از تصور شما آسیب می بینند.
علاوه بر همه ی این موارد ریشه های فرش تاثیر بسیار زیادی در ظاهر و آراستگی فرش دارند.
ریشه های فرش آسیب پذیر هستند و در صورت عدم رعایت نکات مراقبتی به سرعت آسیب می بینند که به چند مورد اشاره می کنیم : زرد شدن ،پوسیدگی ، کنده شدن و پاره شدن از آسیب هایی است که ممکن است به فرش شما برسد.
برای جلوگیری از پوسیدگی ، زردشدگی و کنده شدن باید از روش های مراقبتی ریشه استقاده کنیم که عبارتند از :
روش های مراقبت از فرش،روش های ساده و کاربردی هستند که به شما در بالا بردن عمر ریشه و فرش کمک می کند.این روش های مراقبت از ریشه های فرش عبارتند از : نظافت ریشه ی فرش و روش های دسته بندی ریشه ی فرش که در ادامه برای شما به صورت کامل شرح می دهیم:
• در صورت ریختن چیزی روی فرش، سریعاً فرش را تمیز و خشک کنیم.
• زیر فرش ها را چندبار در ماه جاروبرقی بکشیم.
• در صورت ایجاد لکه یا زردی روی فرش به روش های آسان لکه را از بین ببریم.
مطالعه ی مقاله ی “لکه بری فرش با روش های کاملا ساده” در این زمینه به شما کمک خواهد کرد.
چسب زدن ریشه ی فرش یکی دیگر از روش های آسان و خانگی است.اما این روش چندان توصیه نمی شود.
زیرا :
1.چسب به علت داشتن ترکیبات شیمیایی به خودی خود ممکن است به الیاف ریشه آسیب بزند.
2.چسب مانع رسیدن هوا به ریشه می شود.هوا نگرفتن الیاف یکی از علل پوسیدگی است.
3.هنگام کندن چسب برخی ریشه ها کنده می شوند.
استفاده از کاور ریشه یکی از روش های خوب و کارامد نگهداری از ریشه فرش است.در ساختار کاور هیچ چسب یا ترکیب شیمیایی آسیب دهنده وجود ندارد .
لفاف دوزی سنتی ترین روش در نگهداری ریشه ی فرش است.
برای لفاف دوزی از پارچه های برزنتی محکم یا متقال استفاده می کنند. در بعضی از مناطق برای لفاف دوزی از جاجیم استفاده می کنند.
برای لفاف دوزی باید ابتدا ریشه ها را مرتب کرده،تا زده و داخل پارچه قرار دهید و لفاف را تا ابتدای ریشه بیاورید.
بهتر است پارچه را به شکلی انتخاب کنید که هوا به راحتی درآن جریان پیدا کند.
امیدوارم با مطالعه ی این مطلب،از این پس مراقب ریشه های فرش خود باشید.
دسته بندی ریشه ی فرش هم باعث سهولت در نظافت و آراسته شدن ریشه ی فرش می شود و هم سبب بالاتر رفتن استحکام ریشه می شود.در ادامه چند روش گره زدن و دسته بندی ریشه فرش را با هم می بینیم:
گره زدن ریشه فرش ساده ترین روش برای نگهداری از ریشه فرش است که در منزل و بدون نیاز به هیچ وسیله ای می توانید انجام دهید.
گره زدن ریشه ی فرش به سه روش :گره ی نخودی، دو گره ای و زنجیره ای انجام می گیرد.
انجام گره ی نخودی روی فرش های درشت بافت با ریشه های بلند امکان پذیر است. برای ایجاد گره ی نخودی در فرش ابتدا باید ریشه هارا به دسته های 3 تایی ، 4 تایی و یا 5 تایی تقسیم کنیم (نکته مهم! اگر اولین دسته فرش را 5 تایی جدا کردیم در ادامه گره زدن مابقی ریشه های فرش را نیز به دسته های 5 تایی تقسیم می کنیم) و برای ایجاد گره ، هر دسته را به روی خودش گره بزنیم. دقت کنید که بخش برجسته ی گره در پشت فرش قرار بگیرد. برای سهولت در انجام درست این گره بهتر است که پشت فرش رو به روی شما باشد.
گره ی نخودی برای فرش های ریز بافت و فرش های بافت تبریز مناسب است. برای انجام این گره به یک نخ بلند و نسبتاً ضخیم نیاز دارید.مراحل انجام گره ی دوتایی ریشه فرش را به ترتیب شرح می دهیم:
1) نخ را موازی با فرش و عمود بر ریشه های فرش قرار دهید.
2) ریشه های فرش را به دسته های 2 تا 5 عددی تقسیم کنید.
3) نخ دوم را 3 بار به دور اولین دسته ی ریشه ها گره بزنید.
4) نخ را بدون بریدن آن، به سمت دسته ی بعدی ریشه ها ببرید.
5) دسته ی جدید را با یک دست نگه داشته و با دست دیگر نخ دوم را دوبار به دور انگشت سبابه و شست بپیچید و سپس یک حفره ایجاد کنید.
6) دسته ی ریشه ها را از بین حفره ی ایجاد شده رد کنید و نخ را بکشید تا گره محکم شود.
7) مرحله ی قبل را مجدد تکرار کنید تا گره ها محکم شود.دقت کنید گره ی جدید را روی گره ی قبلی بزنید.
8) به سراغ دسته های بعدی ریشه ها بروید.
گره ی زنجیره ای بیشتر جنبه ی زیبایی و تزئین دارد. این گره کاملا متغیر و سلیقه ای است. برای ایجاد این گره از ترکیب های خلاقانه ی دو روش قبلی استفاده می کنند.
اگر علاقه مند به این نوع گره هستید،می توانید از تصاویر زیر الهام بگیرید و فرش های خود را به زیباترین شکل ممکن تزئین کنید.
ریشه های حیاتتان سبز و جاودان.
نظرات شما