تا حالا این سوال براتون پیش آمده که فرش و هنر بافتن فرش ،چرا و چگونه به‌وجود آمده؟! تاریخچه پیدایش فرش از چه زمانی بوده؟ امروز می خواهیم در رابطه با تاریخچه فرش و همینطور معرفی قدیمی ترین فرش جهان برای شما بازگو کنیم. پس با ما همراه باشید تا قصه‌ی پرنقش و نگارِ فرش را برای شما عزیزان تعریف کنیم.
فرش هم مثل همه اختراعات قبل از شکل گرفتن خود کالا ، نیاز به بودن کالا احساس می شد.
حدود ۶۰۰۰ سال پیش انسان‌ها کشاورز یا دام‌پرور بودند و از طریق ، یکی از این دو ، نیاز اولیه‌ی خود به خوراک و پوشاک رفع می کردند؛ حالا نیاز به رفاه و آرامش بیشتر هنگام استراحت کردن یا خوابیدن داشتند. پس نیاز به یک کالا‌ی جدید داشتند؛ که مثل لباس راحت و گرم و نرم باشد و امکان راحتی بیشتر هنگام استراحت روی زمین به آنها بدهد.
در اروپا به علت سردی هوا و نم ،انسان‌ها کمتر تمایل به استراحت کردن و یا نشستن به روی زمین رو داشتند؛ پس اروپا سرآغاز تاریخچه پیدایش فرش نیست.
اما مردم آسیا شرایط آب و هوای متعادل‌تر و زمین‌گرم تری داشتند. پس برای استراحت مناسب‌ترین مکان، زمین بود. برای در امان ماندن از ناهمواری و مقابله با سرما و گرمای زمین انسان‌ها شروع به استفاده از کفپوش‌ها یا زیراندازهای طبیعی مانند برگها یا بخش های نرم گیاهان و یا حتی پوست حیوانات ،خصوصا حیواناتی که پوستی با مو یا پشم بُلند تری داشتند، کردند.
به مرور ساختن زیرانداز‌هایی متناسب با مواد اولیه‌ی هر منطقه باب(رایج) شد و بعد به تکامل حصیر بافی رسید. به دلیل اینکه این دسته از حصیرها و زیراندازها از مواد تجزیه پذیر تشکیل شده‌بودند؛ نسخه‌ی فیزیکی از این حصیربافی ها در دسترس نیست اما شواهد مبتنی بر نساجی(ریسندگی و بافندگی) بر روی نگاره ها ، کوزه‌ها و نوشته‌های تاریخی مشهود است. که همه‌ی اینها نشانگر این است که مشرق ،سرزمین پیدایش تاریخچه ی فرش و بافت اولیه‌ی بوده است.
باتوجه به شواهد زمخت‌ترین کفپوش‌ها، حصیرهایی بودند که از نی بافته شده بودند. اما بافت هاى پرُز دار( همان خاب دار) نبودند و به صورت تخت بافته می‌شدند.
احتمالا هدف بافت فرش‌های خاب دار ( سه‌بعدی ) احتمالا شبیه‌سازی از گرما و راحتی پوست حیوانات بوده است. (نخ تار و پود به عنوان پوست و نخ خاب به عنوان مو یا پشم روی سطح پوست.)
بدین طریق آسیایی‌ها موفق شدند تا با بافتن فرش سطحی نرم ، گرم و راحت را برای نشستن و خوابیدن روی سطح زمین خلق کنند.
اختلاف نظر‌های فراوانی بر‌سر موضوع ایرانی بودن یا نبودن ، فرش پازیریک مطرح است.
اما عده‌ای از مورخان این فرش را متعلق به دوره‌ی هخامنشیان می‌دانند و نمی توان فراوانی عناصر ایرانی را در این فرش نادیده گرفت.
در نهایت شاید پازیریک نتواند محل دقیق بافته شدن خود را به ما بگوید؛ اما این فرضیه را تقویت می کند که بیابانگردها هنر فرش بافی را در سراسر آسیا پراکنده کردند.
ضمن اینکه مطالعه‌ی پازیریک به عنوان قدیمی ترین فرش پیدا شده؛ به ما این امکان را داده است تا تاریخ حدودی هنر فرش بافی و یا تاریخچه پیدایش فرش را ۲۵۰۰ تا ۳۹۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ، پیش بینی کنیم.
قالی پازیریک در حال حاضر در موزه‌ی هرمیتاژ در سن‌پترژبورگ قرار دارد.
تصویر کامل یک فرش پازیریک که تکه هایی از آن از بین رفته است.
شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید یک فرش با 25 تیکه متفاوت ، قصه هفت خوان رستم را روایت کرده است و به عنوان فرش شاهنامه و یا فرش تصویری شاهنامه نیز از آن نام می برند.
همانطور که پیشتر گفتیم؛ آغاز تاریخچه پیدایش فرش در شرق بوده است اما اینکه آغاز این پیدایش دقیقا کدام کشور یا کدام شهرها بوده موضوعی نامعلوم است.
اما با مراجعه به کتب تاریخی می توان اطلاعاتی درباره‌ی برخی از مراکز فرش بافی که امروز نیز وجود دارند؛ دریافت کرد.
در انجیل و ادبیات کلاسیک، بارها به وجود هنر‌فرش‌بافی اشاره شده است.
هومر، حماسه سرای معروف‌یونانی (سدهٔ هفتم پیش از میلاد) از کاناپه‌ای که با قالی ارغوانی رنگ مفروش شده است ؛صحبت می کند.
گزنفون ، مورخ،فیلسوف و سردار آتنی ، که در سال ۴۰۱ پیش از میلاد مسیح ،توضیح داده است که ایرانیان باستان عادت دارند روی قالی‌های نرم استراحت کنند.
هنر بافتن فرش کشورهای آسیای صغیر، ترکیه، قفقاز، ایران، ترکمنستان، پاکستان، افغانستان، هند، تبت، چین، مصر، اسپانیا و حتی کشورهای شبه‌جزیرهٔ بالکان مانند رومانی را می‌یابیم که هنر و صنعت فرش‌بافی در آنها وجود دارد؛ اما پژوهشگران معتقدند که ایرانیان نخستین قومی بودند که بافتن فرش را آغاز کردند.
این صنعت به احتمال زیاد توسط کولی‌ها در سراسر ایران باستان پخش شد و سپس بیابان گردان این هنر را با خود در تمام آسیا پخش کردند.
صنعت فرش بافی ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح توسط مورها به اسپانیا شناسانده شد و در طی جنگهای صلیبی ، قالی ترکی به اروپا برده شده و کشور گشایی اسکندر مقدونی از شرق تا هند و از غرب تا مصر و مدیترانه باعث پراکنده شدن این هنر شد. در واقع چیزی که فرش را تا به امروز زنده نگه‌داشته جنگ بوده است.
در روم نیز فرش و فرش‌بافی بوده ؛اما با حمله‌ی بربرها از بین می‌رود.
اما شرقی‌ها توانستند تا ظهور اسلام این هنر را حفظ کنند؛ و تا به امروز به مثال گوهری ارزشمند از هنر فرش بافی نگهداری کنند.
نظرات شما